Hokkaido i Tajwan (J)

Na wyspie Hokkaido jestem dużo bliżej Tajwanu niż mogłoby to wynikać z mapy i rzekomego dystansu kulturowego. Od czasów szkoły podstawowej wpajano mi, że Japonia składa się z czterech głównych wysp: Hokkaido, Honsiu, Sikoku i Kiusiu.  Jednak jeszcze 150 lat temu wyspa Ezo, jak nazywano wówczas Hokkaido, nie była traktowana jako część Japonii. Owszem, Japonia interesowała się wyspą, ingerowała w życie polityczne jej rodowitych mieszkańców – społeczności Ainu - jednak już samo określenie wyspy wskazywało, że traktowano Hokkaido jak zagranicę. Ezo (ezogashima) oznaczała bowiem “kraj barbarzyńców”.

Decyzję o kolonizacji wyspy Ezo i uczynieniu jej częścią Japonii podjęto na początku ery reform, tj. ery Meiji. Wówczas, w 1868, Japonia zaczęła rozstawać się z feudalizmem, reagując na przybycie zachodnich okrętów i przymuszenie jej do wyjścia z samoizolacji oraz otwarcia się na świat zewnętrzny. W przeciągu ćwierć wieku japońskie elity wymyśliły swój kraj na nowo, tym razem jako państwo narodowe i… imperium. Po 25 latach Japonia pokonała Chiny, po kolejnych 10 - Rosję. Kolonizacja Hokkaido była kluczowym momentem na tej drodze.

Jeden z liderów ówczesnych reform, Iwakura Tomomi, w 1869 r. przedstawił propozycję kolonizacji wyspy Ezo, argumentując, że powinna stać się “małą Japonią” poprzez "ucywilizowanie". Tym samym, poza zyskami materialnymi płynącymi z kolonizacji, Japonia mogłaby powstrzymać zakusy rosyjskie. Przyszłość imperium miała, według Iwakury, zależeć od powodzenia “otwarcia” Ezo na Japonię. W tym samym roku zmieniono nazwę na Hokkaido.

Kolonizacja i podbój – przez Japończyków określane jako rozwój i postęp – stała się wzorem dla późniejszej kolonizacji Tajwanu. Przyczyniła się zasadniczo do stworzenia nowoczesnej Japonii, tworząc dlań ideologię i tożsamość imperialną. Główną ofiarą padł lud Ajnu, który został pozbawiony ziemi, zwyczajów i praw. Chociaż w poprzedniej epoce Japończycy uznawali Ajnu za odrębny byt polityczny, w trakcie kolonizacji uznali Ezo za „ziemię niczyją”, na którą zobowiązani byli przynieść „cywilizację”.